De wachters van Monumentenwacht Gelderland zijn vaak in en rond Gelders erfgoed te vinden om de staat van onderhoud te beoordelen, maar ze delen ook hun kennis met collega’s en andere belangstellenden.
Zo is onze monumentenwachter Wilfred Mengerink ook actief als docent en examinator bij het Nationaal Centrum voor Erfgoedopleidingen (NCE). Daar verzorgt hij samen met collega Leo Bredie van de Monumentenwacht Zuid-Holland de opleiding tot inspecteur van gebouwd erfgoed. Onlangs rondden zeventien cursisten hun opleiding af met een praktijkexamen in het Achterhoeks openluchtmuseum in Lievelde, voorheen Erve Kots.
Hammie
Deze zeventien mannen en vrouwen inspecteerden daar de Spiekker, oftewel het woonhuis van Hammie. ,,Het museum gebruikt de voormalige graanopslag als varkensstal voor Hammie”, zegt Wilfred. Dat zorgde wel voor een kleine beperking van de inspectie.
Tekst gaat verder onder de foto.
,,Hammie houdt er niet van als mensen te dichtbij komen en wil dan nog weleens bijten. Dus daar moesten ze van afstand inspecteren, maar dat zul je in de praktijk ook weleens tegenkomen. Ik ben dan benieuwd hoe ze dat in hun rapport verwerken; laten ze bijvoorbeeld weten dat ze er niet dichtbij hebben kunnen komen, maar geven ze dan toch een beoordeling op basis van wat ze op een afstandje hebben kunnen zien.”
De Spiekker heeft meer bewoners dan Hammie, want er huizen ook metselbijen in de voegen en het leemstuc. Wilfred: ,,Ik ben erg benieuwd welke hersteladviezen de studenten hierover zullen geven. De gangen veroorzaken natuurlijk schade, maar wat mij betreft mogen de bijen blijven.”
De studenten inspecteerden ook het naastgelegen Los Hoes, een hallenhuisboerderij uit 1772. Deze van oorsprong Twentse boerderij is destijds als bouwpakket uit elkaar gehaald en in het museum weer in elkaar gezet.
Niet klimmen
Wilfred en Leo komen voor de eindexameninspectie vaak uit bij gebouwen die eigendom zijn van een museum. ,,Het is handig als er voldoende parkeergelegenheid is voor de cursisten, er toiletten zijn en de mogelijkheid voor koffie. Bovendien heb je er vaak panden waarbij je niet hoeft te klimmen, omdat niet iedereen een opleiding voor werken op hoogte heeft gevolgd.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Bij de vorige cursus waren er twee Gelderse monumentenwachters, ditmaal geen. ,,Er waren wel nieuwe collega’s van monumentenwachten uit Noord- en Zuid Holland, Groningen, Overijssel, Limburg en Utrecht, wat concullega’s van inspectiebedrijven en ook aannemers”, zegt Wilfred.
Waarschijnlijk zullen bij de volgende opleidingsronde, volgend jaar zitten er twee nieuwe monumentenwachters van Gelderland bij. Die opleiding begint in januari 2026. De cursus duurt zo’n vijf maanden en telt veertien bijeenkomsten met ’s ochtends een theoriedeel en ’s middags praktijkles.
Veel interesse
Ditmaal was er bijzonder veel interesse in de opleiding, want normaal is het maximum aantal deelnemers twaalf. De zeventien leerlingen van nu hadden na de inspectie een week om hun inspectierapport te maken. Wilfred en Leo beoordelen dat stuk afzonderlijk van elkaar, waarna er ook nog een onafhankelijke derde beoordelaar naar kijkt.
,,Mocht het niet voldoende zijn, dan krijgt de cursist nog één mogelijkheid om het aan te passen. Maar dat komt in de praktijk niet zoveel voor”, zegt Wilfred. Op 12 juni krijgen de kandidaten hun diploma uitgereikt in herberg Erve Kots, naast het Achterhoeks Openluchtmuseum.
Best beoordeeld
Wilfred: ,,Dat doen we altijd op de plek waar de eindopdracht was. We merken dat de cursisten het leuk vinden om aan hun partners te laten zien waar ze mee bezig zijn geweest.” Het Achterhoeks Openluchtmuseum krijgt als dank voor het beschikbaar stellen van het gebouw het best beoordeelde inspectierapport. Wilfred: ,,Dat willen ze dan gebruiken bij het opstellen van een meerjaren-onderhoudsplan.”
Meer informatie:
https://www.achterhoeksopenluchtmuseum.nl
https://www.erfgoedopleidingen.nl/nce-opleidingen/inspecteur-gebouwd-erfgoed