Het inspecteren van de schoorsteen van de voormalige steenfabriek in de uiterwaarden bij Wageningen is een mooie klus voor monumentenwachter en dronepiloot Gerrit van de Pol van Monumentenwacht Gelderland (MWG).
,,Inspecteren met een drone is een prachtige ondersteuning van ons werk”, zegt Gerrit. Hij heeft zojuist de opstijg- en landingsplek gemarkeerd met een klapbord en zijn gele hesje aangetrokken. ‘Niet storen’, staat daar op. ,,Mensen vinden het vaak heel interessant als ze je bezig zien en vragen je dan van alles. Maar ik moet me concentreren op het vliegen.”
Tekst gaat verder onder foto
De voormalige steenfabriek telt acht woningen, waarvan de bewoners samen de vereniging van eigenaren (vve) vormen. Die draagt zorg voor het onderhoud en instandhouding van het hele complex, waaronder de zestig meter hoge schoorsteenpijp. ,,De onderhoudskosten voor de schoorsteen zijn een belangrijke kostenpost”, zegt voorzitter Hans de Regt van de vve. Mede daarom is een uitgebreide inspectie van de pijp noodzakelijk.
Niet storen
De voorbereidingen van een vlucht met de drone beginnen al voordat Gerrit van de Pol in de auto stapt om naar Wageningen af te reizen. ,,Toen mijn collega Dion (Wiegers, red) mij vroeg om te assisteren, heb ik eerst de GoDrone-app geraadpleegd. Daarin staat op een kaart exact aangegeven of je ergens mag vliegen.”
Voor het uiterwaardengebied in Wageningen staan er geen bijzonderheden op de kaart, maar ook weer niet altijd. ,,Als er bijvoorbeeld een militaire oefening is, kan het zijn dat het rood kleurt en je niet de lucht in mag.” Hij pakt zijn telefoon erbij, opent de app en laat zien dat opstijgen met de drone in de buurt van de Eusebiuskerk niet zou mogen, want dat is nu een rode zone.
Tekst gaat verder onder foto
Dat heeft te maken met het militair luchtruim rond vliegveld Deelen. Er zijn weliswaar wat mogelijkheden om ook de Eusebiuskerk te inspecteren met een drone, maar dan is er ontheffing en toestemming van de luchtverkeersleiding noodzakelijk. Er gaat dan een hele papierwinkel aan vooraf. In Wageningen is minder voorbereiding nodig.
Weinig wind
Ook de weersomstandigheden zijn perfect voor een mooie vlucht, want er is weinig wind en het is redelijk bewolkt. ,,Sommige mensen denken dat zonnig weer ideaal is, maar dan heb je heel hard licht en dat is weer nadelig voor de foto’s die je maakt”, zegt Gerrit.
Een half uur eerder draait de elektrische bus van Monumentenwacht Gelderland het toegangspad op naar de oude steenfabriek. De vve-voorzitter opent het hek en zo rijdt de bus bijna geruis- en helemaal emissieloos het grindpad voor de oude steenfabriek op. De vve heeft een hoogwerker laten komen om de dakinspectie te kunnen uitvoeren. Op het dak zitten namelijk geen veiligheidsvoorzieningen, waardoor de wachters er niet zomaar op kunnen.
Terwijl Dion’s collega Mischa van Peer samen met de hoogwerker-verhuurder de bijzonderheden van het apparaat doorneemt, maakt Dion een praatje met de voorzitter van de vereniging van eigenaren.
Studenten
De voorzitter vertelt daarna over de geschiedenis van de fabriek. ,,Kort nadat in 1988 de steenfabriek buiten bedrijf werd gesteld, kochten drie studenten het om iets mee te gaan doen, maar het is alleen gebruikt als caravanstalling. Uiteindelijk heeft een van de initiatiefnemers de anderen uitgekocht.” Hij zorgde voor een woonbestemming en liet er acht woningen van maken. Die zijn in 2013 opgeleverd.
Dat was trouwens ook het jaar dat monumentenwachter Mischa al in de voormalige steenfabriek aan het werk was, toen nog als schilder. ,,Ik herken je”, zegt vve-voorzitter. ,,Jij hebt bij ons binnen geschilderd. In de verkeerde kleur, maar dat was onze eigen fout.” En nu is Mischa een van de nieuwe monumentenwachters.
Tekst gaat verder onder foto
Crisisjaren
Nog iets over de geschiedenis van de fabriek. In 1897 verzocht J.A. Leccius de Ridder toestemming voor het oprichten van een steenfabriek. De toestemming werd verleend en zo kon hij twee jaar later een stoommachine van 12 pk plaatsen om een steenpers aan te drijven. Binnen enkele jaren groeide de fabriek uit tot de grootste van Wageningen, maar daarna ging het bergafwaarts. Uiteindelijk sloot de fabriek in de crisisjaren twintig van de vorige eeuw.
Een kleinzoon van de oprichter pakte in 1930 weer de draad op en liet een nieuwe oven bouwen, een klinkerkamerringoven. Dat was ook het moment dat een de schoorsteen van zestig meter hoogte werd gebouwd.
En die is in de jaren niet gekrompen, toont de drone aan. Gerrit van de Pol zet de camera recht en laat hem ter hoogte van de rand van de schoorsteen vliegen. Inderdaad: zestig meter. En daarna is het tijd voor de inspectie. Hij houdt zowel de drone als het schermpje nauwkeurig in de gaten. ,,Ik maak foto’s op plekken waar ik afwijkingen zie. Niet zomaar op elke plaats, want dan heeft Dion straks een enorme hoeveelheid foto’s die hij allemaal moet doornemen.”
Tekst gaat verder onder foto
Wapperen
De dronepiloot van Monumentenwacht Gelderland -een van de vier – laat het vliegende apparaat op een hoogte van ongeveer veertig meter langdurig stil hangen bij iets dat beweegt in de schoorsteen. ,,Waarschijnlijk is het kit die los is geraakt en nu wappert in de wind die er op die hoogte toch wat is.” Hij schakelt over op filmen om de bewegingen vast te kunnen leggen.
De drone-inspectie is grondig, want uit alle windstreken loopt Gerrit de schoorsteen na en zo heeft hij in nog geen uur tijd een goed beeld van de onderhoudstoestand van het bouwwerk van bijna een eeuw oud. ,,Je zou het nooit zo goed in beeld krijgen als je zou gaan klimmen. Er zitten wel klimhaken aan de buitenkant van de schoorsteen, maar dan zie je maar één kant.”
Tekst gaat verder onder foto
Ook vliegt hij nog over de nok van de voormalige fabriek om het dak beter in beeld te kunnen brengen. ,,Je kunt niet alles met een drone doen, want hij kan geen dakpan oplichten om te kijken hoe het eronder uitziet. Maar je kunt wel zien waar je zelf even naar toe moet om nader te inspecteren. Je kunt dan met je veiligheidsvoorzieningen heel gericht het dak op.”